Orhan Gazi Kılıç

ls >>> Dizinde bulunan herşeyi listeler
Örneğin root içerisindeki dosyaların neler olduğunu görelim:
bunun için konsolu açıp:
yazıp entera basmak yeterlidir. Ya da başka bir dizini örneğin masaüstümüzde neler var listeleyelim
ls /home/kullanıcıadınız/Desktop yazmamız kâfidir.

ls -a >>> Gizli dosyalar ve dizinlerle beraber listeler.
Yine aynıdır. Tek fark bu gösterdiğimiz dizinlerin içindeki gizli klasörleri de gösterir.

ls -l >>> Bütün dosyaları boyut ve tarihini göstererek listeler. Yine aynı şeyler. Tek fark dosyaları boyut ve tarihleriyle ayrıntılı olarak listeler.

tar xvfz >>> Uzantısı tar.gz olan sıkıştırılmış dosyaları açar. Mesela orhan.tar.gz dosyasını açalım. Bunun için konsol'a:
dememiz yeterli olacaktır.

tar xpf >>> Uzantısı .tar olan dosyaları açar. Aynı olaylar.

gunzip >>> Uzantısı .gz olan dosyaları açar. Aynı olaylar.

cp >>> Dosyayı kopyalar. Mesela masaüstümüzdeki orhan.txt dosyasını yine Masaüstümüze bir başka isimle kopyalayalım. Önce konsoldayken masaümüzde olmalıyız. Böyle deyince sizde pencere zaten masaüstünde demeyin . Yani demek istediğim, konsoldan masaüstü dizininde olmalısınız. Bunun içinde ileride de anlatacağım cd komutunu vermeliyiz. Bu çok kolay. Örneğin masaüstümüze gidelim konsoldayken. Bunun için:
Demeliyiz. Eğer dediysek şöyle olmalı kosoldaki görüntü:
“Makineadı@Kullanıcıadı Bulunduğunuz dizin Örneğin: “Orhan@Orhan Desktop $” Geçelim öbür adıma. (Böyle anlatırken uzun uzun yazılar yazdığıma bakmayın. Aslında uygulamadayken kısacıkıtır.) Konsola:
Demeliyiz. Böylece masa üstümüze oğuzhan.txt adıyla kopyalanan bir orhan.txt dosyamız oldu. Açıp baktığınızda aynı dosya olduğunu fakat isminin değiştirilerek kopyalandığını görürsünüz. Eğer ismi değiştirmeden kopyalanmasını istersek
İstersek konsoldayken kopyalayacağımız dosyanın yanına gitmeden de onu kopyalayabiliriz. Bu bize zaman kazandırır. Bunun için konsola(dosyamızın masaüstünde olduğunu varsayıyorum):
böylece “orhan.txt” dosyasının olduğu dizine girmeden “orhan.txt” dosyasını kopyaladık.
Bir de bu dosyayı(orhan.txt) yine aynı isimle başka bir dizine, örneğin /usr/local dizinine kopyalayalım.Bunun için konsola(artık “konsola” diye belirtmeyeceğim)(masaüstü dizininde olmadığımızı farz ederek yazıyorum, gerçi olsakda fark etmez yine aynı dizini gösteriyoruz zaten):
dememiz yeterlidir.
NOT: Bu komut sadece dosya kopyalamamıza yarar. Yani dizini olduğu gibi kopyalatmaz.
Bir yerdeki dizini(ve tüm içeriğini), örneğin masaüstümüzdeki bir python klasörünü bu seferde yine masaüstümüzdeki bir deney1 adlı bir klasöre kopyalayalım. Bunun için:
Dememiz masaüstümüzdeki “python” klasörünü olduğu gibi yine masaüstümüzdeki “deney1” klasörünün içine kopyalamamızı sağladı. Buradaki “-dir” parametresi kopyalanacak nesnenin bir dizin olduğunu belirtmemizi sağladı.

mv >>> Bir dosyayı başka bir dizine taşımanızı sağlar ya da dosya adını değiştirir. Örneğin masaüstümüzdeki “python” klasörünün ismini “py” olarak değiştirelim. Bunun için:
mv /home/kullanıcıadınız/Desktop/pyhon py yazmamız kâfi. Bir de bu python klasörünü yine masaüstümüzdeki “deney1” klasörünün içine taşıyalım. Bunun içinse:
Dememiz yeterlidir. Yine dosyalar içinde aynı adımlar atılıyor. Tek fark, dosya uzantısı varsa onları da yazmalıyız. Örneğin “ferdi tayfur.tar.gz” dosyasını(hadi bu dosyamız da /usr dizinin içerisinde olsun da değişiklik olsun .) masaüstüne taşıyalım:
Demeliyiz. Böylece masaüstümüze “ferdi tayfur.tar.gz” dosyamızı ismini değiştirmeden taşıdık. Eğer ismini değiştirerek taşıyacak olsaydık(orhan.tar.gz olarak değiştirelim):
Yazardık.

mkdir >>> Yeni bir dizin(klasör) oluşturmanızı sağlar. Mesela masaüstümüze bir tane “Ferdi Tayfur” klasörü oluşturalım:
dememiz yeterli.

rmdir >>> Belirtilen dizini sadece boşsa siler. Örneğin az önceki örnekteki açtığımız “Ferdi Tayfur” klasörünü şimdi de silelim:):
Bakın ne kadar kolay.

rm >>> Dosya silmenizi sağlar. Örneğin az önceki örnekte(dört yukarıdaki) /usr dizininden taşıdığımız “ferdi tayfur.tar.gz” dosyasını silelim:
işte bu kadar.

rm -rf >>> belirttiğiniz dizini içi dolu boş demez siler İşte bu en sevdiğim fonksiyonlardan. Bununla Allah ne verdiyse sileriz. . İçerisi boş dolu farketmez. Örneğin masaüstümüzdeki “python”(yükleme dosyalarının ve dizinlerinin bulunduğu klasör. İnternetten indirmiştim. Pythonla uğraşıyorumda ) dizinini(klasörünü) silelim:
Bu da bu kadardı. İçinde yükleme dosyası varmış, yazı dosyası varmış, falan varmış filan varmış dinlemez hepsinin köküne kibrit suyu .
Not: Çöplüğe atmaz, direk siler . Ama yanlışlıkla sistem dosyası sildiniz diyelim, korkmayın. Linux'a Bir şey olmaz. O yeniden başladığında değişiklik haricinde silinen dosyalarını tekrar getirir. Bu da Windows XP deki sistem dosyalarını silerek çökertme yapan virüslerin Linuxta çalışmayacağı, çalışsada bir işe yaramayacağı anlamına gelir. İşte bir iyi yanı daha Tekrar belirteyim; “seni seviyorum linux ”

cd >>> Belirtilen dizine geçmenizi sağlar. İlk başta da belirtmiştik ama yine açıklayalım, ziyanı yok. . Örneğin masaüstü dizinine gidelim:
Demeliyiz. Eğer dediysek şöyle olmalı kosoldaki görüntü:
“Makineadı@Kullanıcıadı Bulunduğunuz dizin” Örneğin: “Orhan@Orhan Desktop $”. Böylece Masaüstü dizinimize girdik. Başka dizinlere girerken de elbette aynı işlemleri uyguluyoruz.

cd .. >>> Bir üst dizine geçmenizi sağlar. Aslında bu “cd” komutları normal arayüzlerdeki ileri – geri – yukarı dizin diyormuş gibi(gibisi fazla) düşünmeliyiz. Mesela Linux'ta; masaüstü yolu şu şekildedir: /home/Orhan/Desktop Diyelim ki masaüstündeyiz(Desktop). Bir üst dizine, yani “Orhan” klasörüne gireceğiz. Uzun uzun diye komut vermeye gerek yok. cd yazıp sonuna da iki tane nokta(..) ekleyince bir yukarıya(Orhan) çıkarız. Yani farzedinki Windows XP'de ki pencerelerden birinde “yukarı” tuşuna bastık.
cd ~ >>> En üst dizine çıkmanızı sağlar. Linux'un en üst dizini /root dizinidir. Yani sistem dosyalarının bulunduğunu yer. Bunu da farz edinki (kusura bakmayın hiç sevmiyorum ama şimdiye kadar Windows Tekel bu konuda. Herkes de en iyi onu biliyor. Bilmese bile görmüşlüğü vardır diye kolay anlamanız için ondan örnekler veriyorum) Windows klasörü. Bazen yönetici olarak buralarda gezinmemiz gerekecek. Ama çok fazla işimiz düşmez.

pwd >>> O anda bulunduğunuz dizini görüntüler. Mesela yazın konsola ilk açıldığında. Size; /home/Kullanıcıadınız yolunu gösterecektir.

pico >>> Belirtilen dosyayı text editör ile düzenlemenizi sağlar.(bash kabuğunda çalıştıramadım) Bunun yerine şunu kullanırız. Aynı görev ne de olsa. Mesela Masaüstüne Ferdi Tayfur ile ilgili metin dosyası açalım:
dDememiz yeterlidir. Ya da şöylede yapabilirsiniz:
şeklinde de oluşturabilirsiniz. Bu ikisi aslında bir programdır. Pardus'la beraber bütünleşik gelir. Arabellekte yazalım, program gerektirmez ama formatını(*.txt, *.desktop(linux masaüstü dosyası(kısayol) formatıdır) Örneğin ferditayfur.txt dosyası hazırlayalım(bulunmuz dizine koyar.) :
yazıp enterlarız ve içine istediğimiz yazıyı yapıştırırız(shift+insert), Ctrl+x'le de kaydederiz.

ftp >>> Belirtilen siteye FTP bağlantısı sağlar.

lynx >>> Belirtilen siteyi görüntüler.(bash kabuğunda çalıştıramadım)

df >>> Yerel disk istatistiklerini gösterir.

quota >>> Disk kullanımınızı gösterir. (bash kabuğunda çalıştıramadım)

uname >>> İşletim sisteiminin durumunu gösterir.(örneğin Linux)

whoami >>> Kendi bilgilerinizi gösterir. O anda kim olduğunuz(yönetici, kullanıcı) gösterir. Örneğin su komutuyla yönetici olup whoami dersek o an root kelimesini görürüz. Yani yönetici haklarımız elimizde . exit yazıp root(yönetici) olmaktan çıkarsak ve sonra da whoami yazarsak hangi kullanıcı olduğumuzu yazar. Örneğin: Orhan vs...

who >>> Sunucuya bağlı olanları gösterir.

last >>> Hesabınıza yapılan en son bağlantıyı gösterir.

whereis >>> Belirtilen dosyanın nerede olduğunu gösterir. Örneğin: sistemime yüklediğim python'un çalışma dosyasını bulalım. Pythonun çalışma dosyasının adını bildiğimize göre sorun yok:):
whereis idle yazdığımızda, tüm idle dosyalarının yollarını göstererek bize gösterir. Öreneğin;
komutunu verdiğimde bana şu yanıtı verdi:
idle: /usr/bin/idle /usr/local/bin/idle /usr/share/man/man2/idle.2

BitchX >>> varsa IRC programını çalıştırır. (bash kabuğunda çalıştıramadım)

mail >>> varsa postalarınızı kontrol eder. (bash kabuğunda çalıştıramadım)

ps -x >>> Sizin çalıştırdığınız işlemleri gösterir.

ps -a >>> Sunucuda çalıştırılan tüm işlemleri gösterir.

ps -ux >>> Çalıştırılan işlemlerin CPU/RAM kullanımıyla gösterir.

kill Pid >>> numarası verilen işlemi durdurur. Pid numarasını öğrenmek için Ctrl+esc ye basabilirisniz. Windowstaki pencere yöneticisinin görevini yapar.

kill -9 Pid >>> numarası verilen eggdrop işlemini durdurur.

killall >>> Belirtilen program türündeki tüm işlemleri durdurur. Örneğin amarok(gözde GNU müzik programı) programını kapatalım:
Komutunu gireriz. amarokapp girmemizin nedeni yansıma adının amarokapp olmasıdır. Mesela amsn(GNU msn programı) programını kapatmak için:
dememiz yeterlidir.

whatis >>> Belirtilen komutun açıklamasını verir. Ya da bunun yerine kullandığımız komutun yanına –-help yazarız. Komutun ve komutun parametresinin hangi işe yaradığını açıklar.

man >>> Komut hakkında yardım görüntüler.

passwd >>> Shell hesabınıza girerken kullandığınız şifreyi değiştirmenizi sağlar.

vhosts ya da vhost Sistemde bulunan vhostları (virtual host, sanal host) listeler.(BNC için kullanabilirsiniz)

ip addr >>> anamakinenin IP sini öğrenirisiniz

Yeni Kullanıcı Oluşturma:
adduser login & chown KullanıcıAdı /home/login & passwd parolanız , passwd parolanız(tekrar)

reboot >>> Sunucuya restart atar

service mysql restart >>> mysql'ı yeniden başlatır

service httpd restart >>> apache'yi yeniden başlatır

service httpd stop >>> Sitelere ulaşımı kapatır

apf -d ipadresi >>> verilen ip'yi engeller

service apf restart >>> apf'yi yenden başlatır

netstat -n >>> sunucuya bağlanan ip'leri gösterir

netstat -a >>> sunucuya bağlanan reseller ipleri gösterir(Proxy kullanmanız fark etmez her zaman gerçek çıkış ipi görünür)

pico >>> ssh üzerinden text editor ile dosya içeriğini görme ve düzenlemeye yarar.

top >>> Sistem cpu kulalnımını gösterir.

uptime >>> Açışış zamanı. Komutu yazdığınızda çıkan bilgilendirme sizin bilgisayarı açışınızdan bu zaman geçen zamanı gösterir.

IP Engelleme:
iptables -A INPUT -s 85.159.54.48 -j DROP >>> örnek ip yerine engelleyeceğiniz ip'yi yazarsınız. Genelde sunucular için kullanılır.
iptables -X INPUT -s 85.159.54.48 -j DROP >>> engellediğiniz ip'nin engelini kaldırırsınız.

Servera dosya çekme:
wget indirilecekdosyaadresi

Zip açma
unzip dosya.zip

tar.gz açma
tar -zxvf dosya.tar.gz

gzip açma
gunzip dosya.tar.gz

Dosya sıkıştırmak
tar cvzf dosyam.tar.gz sıkıştırılacakdosya

Sql Yükleme
mysql -h dbname -u dbuser -p dbpasword

Office Word------------------|target="_blank">Linux Komutları s2.doc
OpenOffice--------------------|Linux Komutları s2.odt
Foxit Reader-----------------|Linux Komutları s2.pdf

Hayırlı Geceler...