Orhan Gazi Kılıç

Merhabalar,
Türkiye'nin işlerim sistemi olan pardus, tüm kararlılığı ve hızıyla yolunda çok büyük ve önemli adımlar atarak büyüyor. Kararlılığı yüksek olan Pardus'a(2007.3 Linyx Linyx) nasıl bir KDE masaüstü ortam geliştirme paketi(Beryl) yükleneceğini anlatmaya çalışacağım.

İlk olarak şunu öğrenelim;
BERYL Nedir?

Beryl, Compiz pencere yöneticisinin bir koludur. Kullanıcıların istekleri doğrultusunda geliştirilmektedir. Çalışması için XGL veya AIGLX gereklidir. Pencere yöneticisi, adından da anlaşılacağı gibi masaüstünün ve pencerelerin davranışını belirleyen programdır. Pardus'la birlikte gelen KDE pencere yöneticisinin adı KWin'dir. Beryl, AIGLX kullanan bir pencere yöneticisi olduğu için göze hoş görünen pek çok efekti sistemi yormadan gerçekleştirebilmektedir. Beryl kurulduktan sonra, istendiğinde KWin'in görevini üstlenerek çalışır, istediğiniz anda KWin'e geri dönebilirsiniz. Örnek beryl videoları:

* http://www.youtube.com/watch?v=AiFHKoW-6tE
* http://www.youtube.com/watch?v=2OkQOk-zCvI
* http://www.youtube.com/watch?v=iTmsMInWAFo
* http://www.youtube.com/watch?v=LMZOQjo4qaw
* http://www.youtube.com/watch?v=BnAzZTMcYfY

Sistem gereksinimleri nelerdir:
Rahat bir şekilde çalışabilmeniz için 256MB bellek ve 800MHz işlemci yeterli olacaktır.
Desteklenen Kartlar

* ATI: Radeon 7000'den 9600'ye kadar olanlar (r100, r200 ve r300 serileri)
* Intel: i810'dan i945'e kadar olan kartların tümü
* nVidia: Resmi sürücüsünün desteklediği kartların tümü. ör: MX400, FX5500, ...
* S3: Savage serisi (normalden yavaş çalışıyor)
* Atı Radeon 9700 mobility destekliyor ancak önce pisi'de bulunan ati sürücülerini kurmanız gerekiyor.

Desteklenmeyen Kartlar

* ATI: Rage 128, Mach64, Radeon 8500
* Matrox: MGA G200'den G550'ye kadar olan kartlar.
* 3dfx: Voodoo 1 ve 2.
* 3b hızlandırıcısı olmayan kartlar.
* nVidia: eski kartlar (TNT serisi)
* Via VT8378 [S3 UniChrome]

Şimdi de ne yapacağımıza bakalım:

Önhazırlık yapalım;
Pardusu güncellemek için önce pardus>Terminal Programı'nı açıpyazalım. Bizden parolamızı isteyecek, pardusu kurarkenki parolamızı yazıp enter'e basalım. Böylece sisteme yönetici olarak(istediğimiz herşeyi yapabilme, sistem dosyasını düzenleme, silme vs.) giriş yaptık.
Şimdi de güncelleme komutlarını girelim
pisimiz güncellendikten sonra şu komutu yazarak "xorg.conf" dosyamızın son sürümü olduğundan emin olmak için:
Şimdi gelip opengl ve aiglx desteğini açalım:
bunun için "etc/x11" yoluna gidip(sistem>PardusRoot>etc>x11)
Sonra araçlar>Terminal aç diyerek o pencere için geçerli olan terminal penceremizi açıp komutunu girelim ve ardından da parolamızı tabiki.
Sonra:
diyerek "xorg.conf" dosyamızı değiştirebilme yetkimizi alarak açmış olacağız.
Bu aşamadan sonraki yapacağımız işlemler ekran kartımızın markasına göre değişecek:
Intel ekran kartları için
xorg.conf dosyasında aşağıdaki değişiklikleri yapın: Extensions bölümünde #Option "Composite" "enable" yazan yerdeki # karakterini silin. Aşağıdaki gibi olmalı:


Device bölümüne Option "XAANoOffscreenPixmaps" "true" satırını ekleyin:


ServerLayout bölümüne Option "AIGLX" "true" satırını ekleyin:


dosyada başka bir değişiklik yapmanız gerekmiyor. Kaydedip kapatabilirsiniz.

Şimdi opengl desteğini açmak için konsolda şu komutu verin:


Bu komuttan sonra CTRL+ALT+BACKSPACE tuşlarına aynı anda basarak grafik ekranın tekrar açılmasını sağlayın.

Eğer aşağıdaki komutun çıktısı direct rendering: Yes ise sorunumuz yok demektir. BERYL kurmaya geçebilirsiniz.


ATI Ekran Kartları için:

xorg.conf dosyasında aşağıdaki değişiklikleri yapın: Section "Extensions" bölümünde #Option "Composite" "enable" yazan yerdeki # karakterini silin. Aşağıdaki gibi olmalı:


Sonra ise xorg.conf dosyasında Section "Device" başlığı altına:


satırını aşağıdaki gibi girmelisiniz:


Section "Screen" bölümünde ise DefaultDepth 24 ve Depth 24 olmalı:

Section ServerLayout bölümünede Option "AIGLX" "true" satırını ekleyin:


xorg.conf dosyasının düzenlenmesi bitti. Şimdi OpenGL desteğini aktif hale getirmelisiniz.


cevap olarak


aldıysak; CTRL+ALT+BACKSPACE tuşlarına aynı anda basarak grafik ekranın tekrar açılmasını sağlayın.Açılıştan sonra Direct Direct Rendering desteğinin olup olmadığını bir kontrol edelim.(Konsole altında normal kullanıcı olarak bu komutu veriyoruz.)


cevap olarak


vermeli. Ama şöyle bir cevapla da

karşılaşabilirsiniz. Önemli değil. Artık Beryl kurulumuna geçebilirsiniz.

Gerekli kütüphanelerin kurulması

Beryl'nin çalışması için, Pardus'da hazır bulunan kütüphanelerin dışında libwnck kütüphanesi ve pyrex (Python modülleri için kullanılan bir dil) gereklidir. Pisi ile kurmak için şu komutu verin:


Kaynak kodlarının indirilmesi

beryl kaynak kodlarını indirmek için konsola şu komutu yazın:
Kaynak kodları indirirken;


Yukarıdakine benzer bir mesaj çıkınca (kde svn sunucusunun güvenli erişim için kullandığı sertifika bilgileri) bu sertifikayı kalıcı (permanently) olarak kabul etmek için "p" -> "enter" tuşlarına basın. Her seferinde sertifikayı görmek ve sonrasında onaylamak için(accept) "a" -> "enter" tuşlarına basmanız yeterlidir.

Not: Beryl kaynak kodlarının indirilmesi aşağıdaki revizyon numarası ile son bulur. Bu bir hata değildir. Kuruluma bir sonraki adımla devam edebilirsiniz.


BERYL'nin derlenmesi

Derlemeye başlamadan önce şu komutu veriyoruz:

ardından şu komutlarla beryl dizinine girip işlemi başlatıyoruz ve bitmesini bekliyoruz:


eğer cd beryl dediğinizde klasörü bulamıyorsa


Beryl içerisinde bulunan Heliodor GNOME masaüstü için geliştirilmektedir, gerekli sistem kütüphanelerinin sistemde bulunmaması sebebiyle kurulum sonrasında aşağıdaki çıktıya rastlayabilirsiniz;


Bu mesaj heliodor'un derlenemediğini gösterir ki KDE Masaüstü için problem yaratmaz.

Bu işlemde bitince eğer herşeyi doğru yaptıysanız nefesinizi tutup şaşkınlığa(bunca şeyi benim sistemde vista yapamazken, bu nasıl yapıyor diyerek gözlerinizi tabiri caizse pörtletmeye hazır olun, ya da ufak çapta bi şok olabilir, siz en iyisi her ikisine de hazır olun ) doğru emin adımlarla yürüyün. Peki yürümek için ne yapmalı.
Tabiki isterseniz pardus>(arama yapıp)beryl'i çalıştırabilirsiniz. Ama madem bu kadar komut yazdık, bir komut daha verip terminalden çalıştıralım fark etmez aslında ama olsun...
yazıp enter'e basın.
Tabiki işlerimiz bitti;
ama devam etmek isteyenlere bir kaç önerimiz var,

Beryli pardusu her açtığımızda açılmasını istiyorsak:
"/etc/env.d" yoluna gidin(sistem>pardusRoot>etc>env.d) ve araçlar Terminal yöneticisini açın
komutunu girerek yönetici olun.

komutuyla 99kde-env dosyasını yazma yetkimizi alarak açın ve en alta "KDEWM=/usr/bin/beryl-manager" yazın. Şuna benzemeli:
Eğer bunları yapmış olmanıza rağmen Beryl'nin balangıçda otomatik açılmadığını düşünüyorsanız Beryl manageri (programlar/sistem/) açın ve 'Beryl çıkıldığında yedek pencere yönetecisini çalıstır' seçeneğini pasif hale getirin.

Eğer beryl'i güncellemek isterseniz:
Konsoldan root(yönetici olarak yani "su" komutunu kullanıp girin) olarak

komutuyla güncelledikten sonra


daha sonra da


komutlarıyla güncelleyebilirsiniz.

Öntanımlı Beryl Kısayolları

---

Beryl ilk kurulduğu anda kısayol tuşları şu şekildedir:

* CTRL+ALT+fare tıklaması: Masaüstü küpünü fareyle serbest çevirir
* CTRL+ALT+YÖN TUŞLARI: Masaüstü küpünü bir yöne çevirir
* CTRL+ALT+SHIFT+SAĞ veya SOL yön tuşu: Etkin pencereyi yandaki masaüstüne taşır
* ALT+Pencerenin yerhangi bir yerine tıklama: Pencereyi tutup sürükler
* ALT+Fare tekerleği: Pencerenin saydamlığını arttırır veya azaltır
* Fareyi sağ üst köşeye götürme: Sadece o anki masaüstünde bulunan pencereler döşenir
* Fareyi sol alt köşeye götürme: Tüm masaüstlerindeki tüm pencereler önünüze serilir
* CTRL+ALT+D: Bütün pencereleri küçültür, masaüstünü gösterir, veya tersini yapar
* ALT+TAB: Pencereler arasında geçiş yapar
* F9: Sadece o anki masaüstünde bulunan pencereler döşenir
* F8: Tüm masaüstlerindeki tüm pencereler önünüze serilir
* WİN TUŞU+ TAB: Alt+tab benzeri pencereler arasında geçiş yapmayı sağlar
* CTRL+ALT+PAGEDOWN:Deneyin ve görün Desktoplarınızın tabı ok tuşlarına basarak değişiklik yapıyorsunuz.

---

Eğer sisteminizde bir hata olmayabaşladığını düşünüyorsanız xorg.conf dosyasını tekrar eski haline getirebilirsiniz.
Xorg.conf dosyasını yeniden oluşturmak

xorg.conf dosyasında yapılan değişikliklerden sonra grafik ekrana ulaşamazsanız ctrl+alt+f1'e basıp root kullanıcı adıyla giriş yapın ve


komutu ile bu dosyayı silin. Pardus'da bu dosya silindiğinde yeniden oluşturulur.


komutunu vererek grafik ekranın açılmasını sağlayın.